Je favoriete films opnieuw kijken doen we allemaal wel eens. Kijken wat er van die jaren ’80 klassieker is geworden, kan soms leiden tot onaangename verrassingen. De film blijkt dan de tand des tijds niet te hebben overleefd. Maar lag het aan het tijdperk of zag je de film de tweede keer pas echt voor wat die is?

Vandaag begin ik iets nieuws: korte onderzoekjes op basis van een vraag waar ik al langer mee rondloop. Bij zo’n vraag waarvan je misschien al kan raden wat het antwoord is, maar zeker weten zul je dat niet. Daarom probeer ik door middel van een steekproef een richting van een antwoord te geven. Ik begin met het volgende onderwerp:

Onderzoeksvraag: Wat verandert er aan je mening bij het vaker kijken van een film?

Benodigdheden:
– Leuke, maar nog niet eerder bekeken film om vaker te kijken
– Laptop/computer en tv om de film te zien
– Gek die een film om een onderzoek meerdere keren wil zien

Al lange tijd stond ik op het punt om dit te gaan onderzoeken, al zag ik het nooit helemaal zitten. Vooral het uitkiezen van een film vond ik bijzonder lastig. Hoe kun je nu een leuke film uitkiezen zonder dat je hem al hebt gezien? Leuke films heb je toch al gezien? Inderdaad, behalve als je ze per ongeluk bent vergeten.

Zo zit dat ook met Robin Williams klassieker Jumanji (1995), die ik om onbekende redenen nooit heb gezien. Nu vind ik Williams een grappige kerel, het genre van de film spreekt me aan, het heeft een aardige cultstatus zonder te oud te zijn én het heeft een actuele aanleiding door de komst van een remake(/sequel?) met Dwayne Johnson.

Films kijk ik alleen een tweede keer als ik hem heel vet vond (of dacht dat ik dat moest vinden, zoals bij Batman v Superman (2016)), als ik hem volledig ben vergeten of als die langskomt op tv. Drie keer dezelfde is zeldzaam en meestal alleen weggelegd voor echte klassiekers zoals Back to the Future (1985) of Die Hard (1988). Maar vier keer, heb ik volgens mij nog nooit gedaan!

In je leven verander je veel. Wanneer ik een film ‘vroeger’ heb gekeken, zit ik al te refereren naar mijn kinderjaren, waar ik nog niet echt een fijne filmsmaak had ontwikkeld. Terwijl je ouder wordt, verandert je visie op een film. Dit heeft dus invloed op je waardering bij het herkijken van een film.

Om de tijd te elimineren, wilde ik vier keer een film kijken in vier dagen tijd. Zo kijk ik met dezelfde ogen maar met andere kennis naar dezelfde film. Misschien is dit onderzoek tijdverspilling, maar laat ik het maar gewoon eens proberen!

Dag 1

Ik heb in ieder geval een goede film uitgezocht. Fantastisch is Jumanji (1995)! Erg veel humor, mysterie, actie en vooral avontuur. Meteen uitgeroepen tot een van mijn favoriete films. Op Letterboxd geef ik de film nu 4,5 ster. Door de vreselijk slechte cgi werd de film op onbedoelde momenten grappig. Ook de personages waren top. De soort van plottwist aan het einde zag ik niet aankomen, maar die maakte de film helemaal af. Heerlijke avonturenfilm met Home Alone-achtige komedie, een beetje actie en mysterie.

Wel kijk ik een klein beetje tegenop om hem morgen nog een keer te zien, maar ik ben heel benieuwd wat ik er dan nog van vind.

Dag 2

Moe maak ik mijn avondeten klaar. Gisteren keek ik na Jumanji (1995) nóg een film, al moest ik wel vroeg opstaan. Nu kijk ik de film maar tijdens het eten voor de tweede keer.

Niet geheel verrassend zag ik precies dezelfde film. De beelden waren hetzelfde, maar ik interpreteerde ze op een andere manier. Dingen als vooruitblikken en momenten van personage- en plotontwikkelingen kreeg ik beter mee. Ook kon ik de film veel beter analyseren en vertellen waarom ik het kan waarderen. Doordat ik niet op het plot hoefde te letten, kon ik nadenken over wat de film is. Ik begon de hand van de regisseur te zien. Vooral deed ik mijn best om mijn ogen open te houden tijdens de film, die ik nu ietsje minder tof vond dan gisteren.

Dag 3

Op de terugweg van een feest keek ik in de trein de film voor de derde keer. Ik was dit keer zelfs nog moeër dan de vorige keer. Mijn focus bleef niet op mijn beeldscherm. Ik dwaalde af of schrok van de donkere oogleden die voor mijn ogen waren gevallen.

Toch merkte ik dat bepaalde quotes/teksten, beelden en momenten van de vorige keren mij waren bijgebleven. Het is zelfs zo dat die momenten de filmervaring samenvatten. Bijna direct erna vergeet je de hele film, met uitzondering van die hoogtepunten. Als filmmaker is het de kunst om je film zo memorabel mogelijk te maken. Deze leuke momenten moeten aan een stevige basis, het verhaal, zitten. Bij Jumanji (1995) zijn er een boel leuke momenten die je blijft herinneren, al is het verhaal best wel basic.

Tot nu toe kots ik Jumanji (1995) nog niet uit, maar wel word ik er letterlijk een beetje moe van.

Dag 4

Poeh, eindelijk(!), het is voorbij! Tenminste, ik dacht dat ik dat onderhand wel zou denken. Maar wat blijkt: Jumanji (1995) is gewoon de vierde keer net zo leuk als de eerste keer. In plaats van de verrassingen, zie ik de plotdetails, de mini-mini-minigrapjes en heb ik door wat er wel en niet klopt. De plot van de film is simpel, maar zit heel erg tof in elkaar en het geheel is heel grappig. Na vier keer kan ik de film dan ook nog steeds van harte aanraden!

Trouwens, deze keer keek ik op het ultieme, 42 inch scherm met goed geluid, zonder enige vorm van vermoeidheid! 🙂

Conclusie

Best een rare belevenis, een film vier keer achter elkaar kijken. Leuk om te doen, al vraagt het veel doorzettingsvermogen om hem de vierde keer nóg een keer op te zetten.

Terugkomend op de onderzoeksvraag –  Wat verandert er aan je mening bij het vaker kijken van een film? – moet ik zeggen dat de mening over een film fluctueert. Veel daarvan kan liggen aan de situatie (wanneer je de film kijkt, met wie, hoe moe je bent), maar ook de film zelf is van belang. Als je een film tof vindt om gegronde, al dan onuitspreekbare redenen, ga je hem waarschijnlijk de volgende keer weer tof vinden. Dit keer is de kans groter dat je snapt waarom je hem tof vond.

Tijd zet een film enkel in een ander perspectief. Als voorbeeld de cgi in Jumanji (1995). In een tijdperk vol beter geanimeerde apen en olifanten, zou je je kunnen irriteren aan de slechte kwaliteit van de dieren in deze film. Je zag iets eerst niet, wat je nu wel opvalt. Maar ook kan dit positieve uitwerking hebben. Films die je leert waarderen doordat je nu wel snapt waar het om draait. Niet omdat jij verandert bent, maar omdat je beter oplet doordat je weet wat er gaat komen.

Eigenlijk moet je film vier keer kijken om ze écht te zien hoe ze zijn bedoeld. Maar eerlijk gezegd ga ik dat na deze vier dagen nooit meer achter elkaar doen.